Experimentele Woningbouw '68-'80

Dag van de Architectuur Arnhem 15 juni 2019 | rondleidingen over De Nieuwe Weerdjes door Barzilay+Ferwerda

Tijdens de Dag van de Architectuur Arnhem worden diverse rondleidingen verspreid over stadsvernieuwingslocaties in de zuidelijke binnenstad georganiseerd. Via informatiepunten en rondleidingen op een vijftal locaties lichten architecten en stedenbouwkundigen specifieke ontwikkelingen zelf toe. Barzilay+Ferwerda verzorgde zaterdag 15 juni twee rondleidingen over het experimentele stadsvernieuwing- en tevens woondekcomplex De Nieuwe Weerdjes.

Tijdens de rondgang vanuit Rozet, over de loopbrug het woondek op en door de parkeergarage naar de omringende blokken, gaf Marcel Barzilay uitleg over de bijzondere ontstaansgeschiedenis van de stadsvernieuwingsproject. Hierbij werd gedeeld vanuit de casestudy die we begin 2018 hebben afgerond naar het verleden van het project en veranderingen tot heden. Met de gemeente Arnhem en woningcorporatie Portaal werden toen ook toekomstscenario’s voor het complex verkend.

Bericht van een deelnemer op LinkedIn:

AIA-lezing Alkmaar ‘Houtskeletbouw in Alkmaar-Noord, een uniek en leerzaam experiment’ | 15 mei 2019

Op 15 mei verzorgden wij in het Theater de Vest op uitnodiging van AIA (Architectuur Informatiecentrum Alkmaar) een lezing over het experiment De Vier Vierkanten in Alkmaar-Noord en houtskeletbouw.

Van de AIA-website:

De rijksbouwmeester bepleit in zijn visie voor Nederland “Panorama Nederland” dat de helft van alle nieuwe woningen in hout wordt gebouwd. In houtbouw met herplant wordt namelijk CO2 opgeslagen, in plaats van dat het vrijkomt. Als we dit zouden realiseren met hout uit productiebossen in Nederland, zou de helft van de klimaatdoelen van Parijs worden gehaald.

Eind jaren ’70 werd er voor het eerst geprobeerd om houtbouw in Nederland te introduceren. In Alkmaar-Noord werd het experimentele plan De Vier Vierkanten van architect Abe Bonnema gerealiseerd als winnaar van een prijsvraag. Het was één van de eerste grotere plannen in houtbouw en daarmee een mogelijke vooruitblik naar de toekomst van de Nederlandse woningbouw.

Nu 40 jaar later onderzoeken architect Marcel Barzilay en stedenbouwkundig ontwerper Ruben Ferwerda het plan in het kader van breder onderzoek naar de Experimentele Woningbouw uit de jaren ’70. Zoals De Vier Vierkanten laat zien, zijn de thema’s van de experimenten van toen nu weer actueel.

Lees verder

25 April 2019 Lezingenavond ARCAM ‘Experimentele Woningbouw ’68-’80’

Donderdagavond 25 april verzorgen wij bij ARCAM Architectuurcentrum Amsterdam samen met de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed een verdiepende lezingenavond over Experimentele Woningbouw ’68-’80 rondom de tentoonstelling Collective Comeback.

Datum: donderdag 25 april 2019
Tijd: inloop 19.45 uur / aanvang programma 20.00 uur
Locatie: Architectuurcentrum Amsterdam, Prins Hendrikkade 600
Prijs: €7,50 Verkrijgbaar via online ticketshop ARCAM

Lees verder

Terugblik op lezing bij CASA Arnhem 19 februari 2019

Onlangs gaven wij een lezing over ons onderzoeksprogramma Experimentele Woningbouw ’68-’80 Revisited, in de CASA-context avond over ‘Het Nieuwe Bouwen. Hieronder een verslag met terugblik op de avond, zoals gepubliceerd op de website van CASA.

Door Ton Schulte

Prefabbetonelementen vormen vandaag de dag misschien de voornaamste erfenis van het Bauhaus, maar als iets deze invloedrijke architectuurschool karakteriseerde dan waren het wel experimentele vormgeving en utopische visies. Daar kunnen we, gezien grote mondiale uitdagingen als klimaat-, energie- en grondstoffencrisis, wel wat van gebruiken. Dus organiseerde CASA op 19 februari een discussieavond over innovatie en idealisme in de architectuur anno nu.

Lees verder

Lezing bij CASA Arnhem | 19 februari 2019

Op dinsdagavond 19 februari geven wij een lezing over ons onderzoeksprogramma Experimentele Woningbouw ’68-’80 Revisited, in het kader van een avond over ‘Het Nieuwe Bouwen.

Deze avond wordt georganiseerd door het Arnhemse architectuurcentrum CASA. We zullen met het publiek in discussie gaan over innovatie en idealisme in de hedendaagse architectuur. Juliëtte Bekkering (TU/e en Bekkering Adams Architecten) zal hier ook spreken naar aanleiding van haar blogs op De Architect met kritiek op de actuele bouw- en architectuurpraktijk.

Lees verder

Casestudy 2 ‘De Vier Vierkanten (Abe Bonnema) Revisited’ in Alkmaar van start

In februari 2019 zijn we van start gegaan met de volgende casestudy, volgend op de casestudy ‘De Nieuwe Weerdjes Revisited’ in Arnhem. In de tweede casestudy staat het experimentele project De Vier Vierkanten (EX78-317) van architect Abe Bonnema in Alkmaar-Noord centraal.

Deze casestudy, in opdracht van- en in samenwerking met gemeente Alkmaar en een bijdrage van het Stimuleringsfonds voor de Creatieve Industrie, betreft een verdiepend ontwerpend onderzoek het experimentele woningbouwproject De Vier Vierkanten in Alkmaar-Noord (lees hier meer over het oorspronkelijke plan). Dit project wordt gekenmerkt door houtskeletbouw die bijzonder veel flexibiliteit en woonkwaliteit in de woningen oplevert, maar vanwege de aaneenschakeling ook resulteert in een woonerf met een hoge dichtheid.

Er vindt onderzoek plaats naar de oorspronkelijke intenties van het ontwerp en destijds gevonden ontwerpoplossingen, de veranderingen tot heden en huidig gebruik. Vervolgens onderzoeken we met de bewoners (particuliere woningeigenaren) het toekomstperspectief voor deze bijzondere woonomgeving.

Lees hier meer over de werkwijze en beschrijving van de casestudy’s

looptijd februari 2019 – mei 2019

opdrachtgever gemeente Alkmaar

met steun van Stimuleringsfonds Creatieve Industrie

Definitieve toekenning onderzoekssubsidie van het Stimuleringsfonds voor de Creatieve Industrie!

Wij zijn bijzonder verheugd te kunnen melden, dat het Stimuleringsfonds voor de Creatieve Industrie, deelregeling architectuur, definitief besloten heeft ons een projectbijdrage te verlenen voor ons onderzoeksprogramma naar de Experimentele Woningbouw uit de jaren ’70. Dit betekent dat wij volle kracht verder kunnen gaan met de casestudy’s naar exemplarische projecten uit het stimuleringsprogramma Experimentele Woningbouw ‘68-‘80, een initiatief van minister Schut van VRO. Samen met diverse partijen als gemeenten, woningcorporaties, ontwerpers en bewoners zijn we op zoek naar lessen voor de actuele woningbouwopgave en de kansen op transformatie. Hierbij zullen verleden en veranderingen tot heden worden geanalyseerd en toekomstmogelijkheden van deze en soortgelijke 70s projecten worden verkend.

Om gedurende het onderzoek conclusies te trekken en te reflecteren op uitkomsten en lessons learned hebben wij een klankbordgroep ingesteld. De volgende personen zullen daarin zitting nemen:

Mw. Drs. A. Blom (Verkenning Post65, RCE)
Dr. Ir. D. van den Heuvel (fac. Bouwkunde, TU Delft en Jaap Bakema-Institute)
Dr. Ir. N. de Vreeze (vz. Van Eesterenmuseum, vml. Nat. Woningraad)
Dr. I. Nio (stadssocioloog)
Ir. B. Liesker (Heren5 architecten)
Ir. R. Oolbekkink (Inbo en Atelier Rijksbouwmeester)

Inmiddels is er ook een plan voor de publicaties die omtrent het onderzoek zullen verschijnen in samenwerking met NAi010 uitgevers.

Hieronder de link naar het bericht van toekenning op de site van het Stimuleringsfonds:

https://stimuleringsfonds.nl/nl/toekenningen/experimentele_woningbouw_68_80_revisited/5026/

Artikel over onderzoeksprogramma Experimentele Woningbouw Revisited in tijdschrift nr. 92 Architectuur Lokaal

In het nieuwe tijdschrift nr. 92 van Architectuur Lokaal is een artikel opgenomen over ons onderzoeksprogramma naar de experimentele woningbouw uit de jaren ’70. Er is een korte samenvatting gegeven van resultaten uit onze eerdere verkenning, maar ook aangegeven hoe wij verder gaan. Het pleidooi voor het trekken van lessen uit het experimentele woningbouwprogramma voor de bouwopgave voor nu klinkt hierin goed door.

Bij de wethoudersmanifistatie ‘Grensverleggers’ die 29 november j.l. plaatsvond is het artikel als onderdeel van het tijdschrift ook in gedrukte vorm uitgereikt aan alle deelnemers. We hopen dat het pleidooi voor het onderzoek en de waarde van lessen voor de actuele bouwopgave via deze weg de diverse gemeenten zal bereiken, waar de 64 projecten zich bevinden.

Tekst en interview door Vincent Kompier (Architectuur Lokaal) met Ruben Ferwerda en Marcel Barzilay.

Link naar het volledige tijdschrift, waar het ook als gedrukte versie te bestellen is voor €7,50.

Lezing bij Samenwerkingsverband Cultuurhistorie Gelderland – Netwerkbijeenkomst Achterhoek | 27 september 2018

Op uitnodiging van het Gelders Genootschap schoven wij 27 september 2018 aan bij een netwerkbijeenkomst voor de regio Achterhoek van het Samenwerkingsverband Cultuurhistorie Gelderland. Diverse overheden en organisaties op het gebied van cultuurhistorie en erfgoed waren hierbij aanwezig: gemeenten, provincie, de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Monumentenwacht en het Gelders Genootschap

Hier hebben wij de resultaten van de verkenning naar het Predicaat Experimentele Woningbouw ’68-’80 gepresenteerd. Tijdens de lezing gingen wij specifiek in op de gerealiseerde experimentele woningbouwprojecten in de provincie Gelderland, regio Achterhoek.

Lezing bij Architectuurpunt Zoetermeer | 18 september 2018

Op uitnodiging van Architectuurpunt Zoetermeer hebben wij 18 september 2018 een lezing verzorgd over de Experimentele Woningbouw uit de jaren ’70 in het Forum Café van de Bibliotheek in Zoetermeer.

We presenteerden de resultaten van de eerste verkenning die we hebben uitgevoerd en richtten ons vervolgens op de Zoetermeerse experimenten binnen dit predicaten-programma. Zo is gesproken over de Woondekken in de wijk Meerzicht (project EX 72-140), het Pleintjesplan in Meerzicht (project EX 68-022), maar ook over de Terrasflat in de wijk Palenstein (project EX 72-148).

Op de Open Monumentendag (8 september 2018) was de Terrasflat open voor bezoek.

In het Streekblad Zoetermeer is een kort artikel verschenen over de lezing, zie: https://www.streekbladzoetermeer.nl/reader/46283/883804/versneld-en-verbeterd-bouwen-in-zoetermeer-door-experiment