EX 70-096 Berkel en Rodenrijs, Sterrenbuurt

Beschrijving van het plan

Op 29 oktober 1971 kwam speciaal Prins Claus naar Berkel en Rodenrijs om ‘de voorste paal’ te slaan van de eerste van 535 sociale huurwoningen. Dit plan dat het architecten-kwartet Verhoeven, Klunder, Witstok en Brinkman in 1972 bouwde, was een van de eerste projecten dat onder begeleiding van de Stichting Nieuwe Woonvormen werd opgeleverd en stond vanaf het begin onder grote belangstelling
Dit collectief van overheid, architecten, corporaties, adviseurs en aannemers had zich tot doel gesteld aan te tonen dat een andere wijze van wonen – in de geest van de FORUM-redactie – gerealiseerd kan worden met normale huren. Het streven was om een hoge dichtheid
te verkrijgen met aandacht voor kleinschaligheid, het creëren van een identiteitsgevoel en er lag een sterke nadruk op het verkrijgen van privacy in de eigen woning.

Het project bestaat uit een aantal geknikte bouwblokken die in een halfronde vorm een openbaar groengebied omsluiten. De entrees en de keukens bevinden zich aan de buitenzijde van de halfronde vorm, terwijl aan de binnenzijde brede woonkamers aansluiten op kleine tuinen met bergingen. Hier wordt ook geparkeerd. Bij de koppeling van twee basiseenheden ontstaan rug-aan-rugwoningen die vanuit een binnenstraatje zijn ontsloten. Waar de blokken van twee verdiepingen zijn verhoogd met een derde laag zijn ofwel grotere woningen gerealiseerd, ofwel gestapelde kleinere woningen die vanuit een binnenstraat zijn ontsloten. Het groen maakt een belangrijk deel uit van het stedenbouwkundig ontwerp.

Karakteristiek voor de architectuur van de woningen is het schuine dak dat vanaf de woonkamer aan de tuinzijde onder een hellingshoek van 45 graden omhoog gaat. Hierdoor is de bezonning van de tuinen optimaal. Aan de entree/keukenzijde zijn de blokken twee of drie verdiepingen hoog met een platte kap. De entreegevel is op de begane grond teruggelegd. De relatief gesloten baksteen gevels rusten op betonnen lateien en kolommen. De gevel daarboven
heeft onregelmatig aangebrachte gevelopeningen. Per halve cirkel hebben de voordeuren dezelfde kleur. Aan de voorzijde is een haast monumentaal gevelbeeld ontstaan, dat contrasteert met de kleine schaal van de tuinzijde met de wat rommelige bergingen.

Reden van predicering

De commissie zegt zelf in de toelichting dat over geen ander plan zoveel werd gecorrespondeerd als over dit plan. Het vormde het eerste concrete plan met daarin de verwezenlijking van hoe de woningbouw wél zou moeten, volgens de avant-garde van de Forum-redactie. Het leverde discussie op over ‘vormwil’. Het plan zag er zo anders uit,
maar het was de vraag of dat wel genoeg was en of dit daadwerkelijk het aanwezige onbehagen kon beantwoorden. Uiteindelijk is na commentaar een gewijzigd plan gepredikeerd waarin de overdekte binnenstraatjes waren ingekort en de noord-oriëntatie van enkele rug- aan-rug woningen was verbeterd.

Het experiment werd vooral gezien in de bijzondere verkavelingsvorm en de karakteristieke architectonische verschijningsvorm.