
EX 72-137 Den Haag, Couperusduin
Sj. Schamhart, Den Haag, 1972-1975
architect Sj. Schamhart, Den Haag
opdrachtgever Bedrijfspensioenfonds voor de metaal- nijverheid, Den Haag
realisatie 1972 – 1975
adres Burgemeester Pat nlaan, Archipelbuurt ‘Alexander’, Den Haag
programma 288 premiehuurwoningen
Beschr ving van het plan
Stedelijk, divers en plaatsgebonden als essentie voor wat woningbouw, volgens architect Sjoerd Schamhart, zou moeten zijn. In Couperusduin, aan de Burgemeester Patijnlaan in de Haagse Archipelbuurt, probeert hij als het ware een stad in het klein te creëren, ingebed in de bestaande stad. Als jonge architect werkte Hans van Beek mee.
De jaren ‘60 flat Lindoduin, eveneens in Den Haag, vormde een eentonig gebouw dat zich qua schaal en architectuur niets aantrekt van de plek. Het was een at op basis van herhalingen van steeds dezelfde ‘ideale’ woning. Couperusduin zou hier het tegenovergestelde van worden: geworteld op z’n plek, met diversiteit en een stedelijke dichtheid.
Het S-vormige complex heeft een bouwhoogte wisselend van 5 tot
9 lagen. Het ligt iets verhoogd op een parkeergarage waaroverheen het duinlandschap weer terug is gebracht. Dit was verdwenen voor
de bouw van de in 1969 afgebroken Alexanderkazerne. De ruime binnentuinen zijn vormgegeven als glooiende duinen en ook rondom het gebouw is een rand van lage duinpartijen aangebracht. Niet alleen de landschappelijke kwaliteiten komen voort uit de locatie zelf, ook een deel van het materiaal komt er vandaan. Voor de duinen is namelijk afgegraven zand hergebruikt en de lage muurtjes langs de voetpaden bestaan uit klinkers van de gesloopte kazerne die hier eerder stond.
Het ontwerp omvat 288 meergezinswoningen in een grote diversiteit van flats en maisonnettes (split-level), toegankelijk via corridor, galerij, portiek dan wel buitentrap. Met de variatie in appartementen is een levendig gevelbeeld ontworpen. De routing door het gebouw is zeer afwisselend. Zo zijn galerijen plaatselijk verbreed voor plantenbakken van groot formaat. Ook hebben de hoogste galerijen extra terrassen voor gezamenlijk gebruik.
In het complex zijn 6 woningtypen opgenomen, overwegend variaties op een 3-kamerwoning. Alle woningen zijn ontworpen binnen een beuk van 5,40 meter. Door de ondergrondse parkeergarage met bergingen, hebben de bewoners op de begane grond directe toegang tot de binnentuin.
Reden van predicering
Het belang van het project schuilt naar het oordeel van de commissie in het feit dat het hier gaat om geconcentreerde bebouwing,
ingepast in een bestaand stadsmilieu. Het woongebouw was boeiend vormgegeven en bezat positieve woonkwaliteiten, te weten: een verscheidenheid van woningtypen en woonsituaties binnen één geïntegreerd geheel; de bereikte hoge woningdichtheid (>200 won/ ha) met vermijding van daarbij gemakkelijk optredende bezwaren
met betrekking tot lichttoetreding, privacy, massaliteit, e.d.; het ondergronds parkeren, waardoor de begane grond geheel beschikbaar blijft voor woondoeleinden.