EX 73-152 Dordrecht, Lego-woningen

Beschrijving van het plan

Leo Heijdenrijk, wiens bureau met Van der Grinten van 1970 tot 1984 Environmental Design heette, kreeg in 1967 internationale bekendheid met de 3e plaats in de prijsvraag voor het stadhuis van Amsterdam
(uit 800 inzendingen) met een structuralistische plan. Ook op de campus van de TH Twente heeft hij met het gebouw voor Toegepaste Wiskunde en het Rekencentrum een opvallend structuralistisch bouwwerk gerealiseerd.

Onder het motto “wonen=meer” had Heijdenrijk de eerste prijs gewonnen in een prijsvraag voor een industriële bouwmethode die
was uitgeschreven door de Bond van Fabrikanten van Betonwaren in Nederland. Een uitwerking van dat plan kreeg als idee-plan zonder opdrachtgever het predicaat ‘experimenteel’. In opdracht van projectontwikkelaar Stokgroep werd het plan uiteindeijk gerealiseerd
in de wijk Sterrenburg. Deze uitbreidingswijk van Dordrecht werd
tussen 1960 en 1980 gebouwd in de polder ver ten zuiden van de binnenstad. Leidraad in het ontwerp van de wijk en de woningen zijn
de principes van de Stichting Architecten Research (SAR): verregaande standaardisering – merkbaar in het bouwproces, de plattegronden en de verkaveling – met indelingsvrijheid voor bewoners. In het noorden werd op basis van deze principes een stempelwijk ontwikkeld, in het zuidelijk deel van de wijk zijn meerdere experimentele projecten gelegen.

Het bouwsysteem ging uit van betonnen frames met prefab betonnen gevelelementen. Er waren zones voor verschillende trap-, keuken en natte celunits en marges voor slapen, eten en wonen gede nieerd, waarmee woningen van verschillende groottes konden worden samengesteld. In een kenmerkende structuralistische stijl werden woningen gegroepeerd in clusters rondom woonpleinen. In een

6-tal clusters zijn bovenstraten toegepast die toegang geven tot bovenwoningen en die toegankelijk zijn met hellingbanen en loopbruggen. Voor het parkeren zijn speci eke oplossingen ontworpen, als carports en overbouwde parkeerplaatsen, om de openbare ruimte vrij te houden ten behoeve van voetgangers en etsers.

De woningen hebben een opvallend uiterlijk van betonnen gevelelementen in een patroon van afwisselend gladde of grind- afwerking, met sterke kleuraccenten op al het houtwerk van kozijnen, balustrades, carports en schuurtjes. De verschillende buurtdelen hadden oorspronkelijk elk een eigen kenmerkende kleurstelling.

Reden van predicering

De Adviescommissie vond dat met dit ideeplan voor industrialisatie gekoppeld aan kwaliteitsverbetering een actueel thema voor de bouw werd aangesneden. Dat met een aantal kleine standaard-elementen een grote differentiatie bereikt werd in woninggrootte, woningtype en in de vormverschijning van de woning en de woonomgeving was positief. Met name werd gewaardeerd dat boven de ver doorgevoerde rationalisatie en systematisering van het ontwerp ook vanuit het oogpunt van de beleving een hoogwaardig eindresultaat was bereikt.

De speci eke experimentele elementen waren de bereikte woningdichtheid, de differentiatie in woninggrootte, woningtype en omgeving en de hierdoor te bereiken individualisering gekoppeld aan het wonen en de integratie van verschillende functies die binnen het systeem mogelijk was. Wel vroeg ze aandacht voor de consequenties van het bouwen in hoge dichtheid. Met name de integratie van het rijverkeer en de parkeeroplossing werden als ‘indringend’ ervaren.