EX 77-292 Rijswijk, Onder één dak

Beschrijving van het plan

Op basis van inspraak werden in 1973 nieuwe plannen gemaakt voor de oude binnenstad van Rijswijk, waarbij de oude structuur weer werd gerespecteerd. Het deel rond de Doelenstraat en Blekerslaan dat al aan de slopershamers ten deel was gevallen werd bestemd voor sociale woningbouw en parkeren voor het centrumgebied ten zuidoosten rond de Herenstraat en Oude Kerk. Het bureau Treffers en Polgar onder leiding van de Hongaars-Nederlandse architect Kornél Polgar tekende het plan. Zij waren voornamelijk actief in de sociale woningbouw. In 1983 werd Polgar onderscheiden met de Heinrich Tesselow-medaille voor architectuur voor het ontwerpen van sociale woningbouw in samenhang met een humane woonomgeving. Het bureau is vanaf 1994 voortgezet onder de naam TOPOS architecten.

Het plan wordt deels door oude bebouwing aan de Schoolstraat, deels door bebouwing uit de wederopbouwperiode omsloten.
Het ontwerp is qua maat en schaal primair op de oude bebouwing afgestemd. Het plan wordt gekenmerkt door een lineaire kapstructuur. Grote zadeldaken zijn met smalle dakstroken aaneengeregen tot één groot daklandschap. Onder deze kap bevinden zich de woningen in een wisselend aantal bouwlagen. Op 2 plekken ontstaan door onderbrekingen in de lineaire structuur woonhofjes, die met een stelsel van onderdoorgangen en paden met elkaar verbonden zijn. Op deze hofjes wordt voornamelijk geparkeerd. In de zuidoost hoek liggen de woningen 90 graden gedraaid met de kappen haaks op
de Schoolstraat en omsluiten ze een binnentuin. Onder dit plein bevindt zich een parkeergarage, bestemd voor parkeren door centrumbezoekers. Rondom het binnenplein is een deel van de begane grondruimte gereserveerd voor winkels, bedrijfjes en andere voorzieningen. Deze ruimte was evenwel zodanig ontworpen, dat de mogelijkheid open bleef om hieraan een woonbestemming te geven.

Het plan omvat woningen van verschillend type (eengezinswoningen, maisonnettes, ats) en van verschillende grootte (2 tot 6VE). De woningen zijn gestapeld en geschakeld (‘gestapelde laagbouw’) waarbij er gestreefd werd naar zoveel mogelijk grondgebonden woningen. De grote woningen liggen beneden, de kleine woningen boven. De bovenwoningen zijn te bereiken open portieken en zijn voorzien van ruime terrassen, die gedeeltelijk de parkeerplaatsen overdekken. De benedenwoningen beschikken over met lage muurtjes omgrensde tuinen.

Reden van predicering

Dit plan valt onder het thema II: Nieuwbouw in oudere woonmilieus. De commissie noemde het stedenbouwkundig plan bijzonder interessant. Het motief van het ‘doorlopende dak’ vormt een wezenlijk bindend element dat vanzelfsprekend aandeed en organisch alle functies in zich opnam. De architectonische vormgeving is beweeglijk en zeer karakteristiek.

De experimentele kenmerken hebben betrekking op zowel de stedenbouwkundige opzet als de vormgeving. Bij het eerste worden de hoge dichtheid met toch een idee van ruimte, de afwisseling
in het plan en het herbergzame karakter genoemd. Bij het tweede gaat het over de aanpassing aan maat, schaal en karakter van de bestaande centrumbebouwing. Enig commentaar was er op enkele woningplattegronden.