We vertellen u hieronder graag kort over de achtergrond van onderzoeksonderwerp: het programma Experimentele Woningbouw dat van 1968 tot en met 1980 liep als stimuleringsregeling tot experimenten in de woningbouw. Wanneer u de volledige achtergrond wenst te lezen dan verwijzen wij u graag naar onze publicatie ‘Verkenning Predicaat Experimentele Woningbouw ’68-’80’.
Experimentele Woningbouw in het kort
In mei 1968 stelde minister Schut van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening het programma Experimentele Woningbouw in. Het doel van dit programma was het bevorderen van vernieuwingen die konden bijdragen tot een betere kwaliteit van het wonen. Vernieuwingen konden betrekking hebben op de woning, de woonvorm of de woonomgeving. Aan plannen die genoemde verhoging van het woonpeil nastreefden kon het predicaat “Experimenteel Woningbouwproject” worden toegekend.
Op grond van dit predicaat konden de plannen die in de gesubsidieerde sfeer vielen in aanmerking komen voor extra subsidie in de vorm van een bijdrage ineens; de normale subsidieregelingen bleven ook van kracht. Bovendien kon op grond van het predicaat vrijstelling worden verleend van bepaalde voorschriften uit de “Voorschriften en Wenken” en de plaatselijk geldende bouwverordening.
Voor het verkrijgen van het predicaat moest het plan worden voorgelegd aan de adviescommissie Experimentele Woningbouw. Deze adviseerde de minister over het al dan niet toekennen van het predicaat. Vanaf 1977 werd er gewerkt met een drietal thema’s:
- urbanisatie i.p.v. suburbanisatie
- nieuwbouw in oudere woonmilieu’s
- specifieke vormen van huisvesting
Eind 1980 werd het programma stopgezet. Voortaan werden experimenten op het gebied van Volkshuisvesting gestimuleerd via de organisatie SEV die in 1982 is opgericht (met als eerste voorzitter oud-Minister Schut). De SEV is in 2012 gefuseerd met KEI, Nicis, Nirov tot Platform31
Welke experimentele projecten?
Uit onze verkenning is gebleken dat 64 experimentele woningbouwprojecten zijn gerealiseerd, verspreid over geheel Nederland. In onze projectenoverzicht op deze website zijn de 64 gerealiseerde projecten op een kaart terug te vinden met een pagina per project, waarop een korte beschrijving is opgenomen. In onze publicatie ‘Verkenning Predicaat Experimentele Woningbouw ’68-’80’ is elk van de 64 projecten een uitgebreide omschrijving te vinden. Dit in de vorm van ‘factsheets’. Deze tonen de destijds ingediende plantekeningen, uitleg van het plan, reden van predicering, maar een verhaal en foto’s van de stand van zaken zoals wij de projecten in 2017 bij een rondgang hebben aangetroffen.
Over enkele van de projecten is al veel bekend en is landelijk veel gepubliceerd. Andere projecten zijn lokaal bekend. Maar van een groot deel van de projecten is zeer weinig te vinden.
Bekende projecten die het predikaat hebben ontvangen zijn o.a.:
• De Kasbah van Piet Blom in Hengelo
• De Kubuswoningen (Woningwoud) van Piet Blom in Helmond (maar niet de kubuswoningen in Rotterdam)
Lokaal bekend zijn projecten als:
• project Nieuwstraat, Zwolle, de eerste stadsvernieuwing van Aldo Van Eyck en Theo Bosch
• stadsvernieuwing Bickerseiland, Amsterdam van Paul de Ley en Jouke van den Bout
• de Wandelmeent te Hilversum, een collectief woonproject van Centraal Wonen.
Minister ir. W.F. Schut van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (links) overhandigt het eerste predicaat aan de burgemeester van Utrecht, jhr. mr. C.J.A. de Ranitz, voor het plan Experimentele Flats in Utrecht Overvecht. (Foto: L.H. Hofland (1969), het Utrechts Archief)